air

Begrafenismuziek. Ja klopt, dat is het óók maar het is veel meer dan dat. Want met die typering zou je Johann Sebastian te kort doen, hij zou zich omdraaien in zijn graf. Natuurlijk wordt Air veel bij uitvaarten gedraaid, dat komt omdat het zulke mooie gewijde klanken zijn en het bij zo’n gebeurtenis werkelijk iedereen extra kan ontroeren, oud en zeker ook jong. Het lijkt ook of deze muziek rechtstreeks uit de hemel komt, en voor wie het wil geloven, het is echt waar. Goddelijk! Eeuwenoude muziek, van 1723 om precies te zijn, die nog steeds miljoenen mensen kan emotioneren, dat moet wel van een bovenmenselijke inspiratiebron gekomen zijn.

Hoe dan ook, Air on G string, Orchestral Suite no. 3 in D major BWV 1068, zoals het ding voluit heet, is de aanleiding dat ik me ging interesseren voor klassieke muziek. Dat kwam zo: Het was eind december 1998 en luisterde naar de radio terwijl ik een ritje met de vrachtwagen deed in de stromende regen. Henk Westbroek had een programma met allemaal covers en daarna draaide hij het origineel. De grote hit dat jaar was Everything’s Gonna Be Alright van ik weet eerlijk gezegd echt niet meer wie. Een vreselijk nummer maar het is allemaal goed gekomen. Het enige dat nog wel een beetje leuk klonk is het vioolgedeelte, nou ja waarschijnlijk toch een synthesizer. Henk haalde het origineel erbij, Air on G String van Bach. Nou ja origineel wat heet. Naar de originele opnames van 1723 kunnen ze nog wel een tijdje zoeken, dus van welk orkest je het ook hoort, het blijven covers. Maar wel in de uitvoering ‘zoals Bach het bedoeld heeft’. Nemen we maar aan.

In ieder geval, ik zette automatisch het volume maar wat harder. De goddelijke klanken overstemden het regengekletter ruimschoots hetgeen mij direct in vervoering bracht. Ik heb op de terugweg Radio 4 opgezocht maar helaas klinkt niet alle klassieke muziek zoals Air.

Natuurlijk kende ik de melodie en akkoorden wel, ondanks dat ik gelukkig nog niet zoveel begrafenissen had meegemaakt. Maar waar kende ik het toch van. Later realiseerde ik me dat het ook in de film Seven voorkwam. Die had ik een jaar eerder in de bioscoop gezien. Het komt voor in de scene waarbij Brad Pitt en Morgan Freeman elkaar spreken in de bibliotheek. Welnu, ik kan je vast verklappen, er komt een keer een Jaderland Film Top 100 en dan zal waarschijnlijk Seven op 1 staan (en niet op 7). En dat betekent dat het mooiste klassieke nummer, Air dus, in de mooiste film voorkomt. Hoe geweldig is dat!

Air is ook bekend in de uitvoering van Ekseption. Een Nederlandse band, allemaal conservatorium gasten, onder leiding van de in 2015 overleden Rein van den Broek die eind jaren 60 en begin jaren 70 van alle standaard klassieke werken rocknummers heeft gemaakt. Knap gedaan hoewel veel mensen het not done vonden in die tijd. En als je luistert naar A Whiter Shade Of Pale van Procol Harum, dan hoor je ook heel duidelijk Air daar in terug. Niet gek, Gary Brooker was een echte Bach fan. Maarten ‘t Hart, ook zo’n Bach fanaat, had eens de moeite genomen om het nummer van Procol Harum te beluisteren. Naar eigen zeggen het enige popnummer dat hij ooit heeft opgezet. Maarten ‘t Hart was alleen rustige klassieke muziek gewend dus dit ging hem zo aan ‘t hart dat hij drie keer gillend de kamer in en uit rende. Zo hard!

Air heeft er voor gezorgd dat ik me meer ging oriënteren op klassieke muziek. Dat zie je ook terug in de Jaderlandse Aller Tijden lijsten vanaf 1999. Bach heeft ontzettend veel muziek gecomponeerd. Bach had geen instrumenten nodig, muziek ontstond vanzelf in zijn hoofd, hij hoefde alleen de noten maar te noteren en hij hoorde de muziek als vanzelf. Dat ging zijn hele leven door en daarom was hij zo productief. Ik kocht eens een verzamelwerk met 20 CD’s van Bach, en Air stond er niet eens op. Er stonden wel andere aardige werken tussen maar niks haalt het bij Air. Sterker nog, eerlijk gezegd vind ik dat er best wel wat Bacher op staat. Sorry voor het taalgebruik en de flauwe woordspeling.

Een andere flauwe woordspeling was die G string. Een paar jaar geleden wilde de jongerenafdeling van het Amsterdamse concertgebouw jongeren interesseren. En toen hadden ze een filmpje gemaakt van een bladblazer en een opwaaiende rok van een string-draagster zodat er een paar goddelijke billen te zien waren met op de achtergrond toepasselijke goddelijke muziek: Air on G string. Gaf natuurlijk weer commotie want het preutse deel van de bevolking kon het niet zo waarderen (ik wel). Maar met die commotie was natuurlijk wel het doel bereikt.

Terug naar eind vorige eeuw. Van mijn ouders leende ik een CD met allemaal classical highlights. Air stond er inderdaad op, maar ook Beethoven, Mozart, Grieg, Dvorák, Chopin. Heel mooi allemaal en ze zijn ook allemaal terug te vinden in de Jaderlandse Top 5000. Je moet wel goed zoeken want zo’n klassiek fan ben ik ook weer niet. Maar Air staat al jaren hoog in de lijst. In de hogere luchtlagen zeg maar.

Wederom sorry voor de woordspeling. We kunnen wel serieus zijn maar ik hou toch graag een beetje luchtig.